هرزه نگاری فقر و آسیب‌هایش

هرزه نگاری فقر چیست؟

وقتی صحبت از فقر می‌شود چه تصویری در ذهن شما شکل می‌گیرد؟ کودکی سیه‌چرده که لباس‌هایی پاره به تن دارد با تکه‌ای نان، در دست؟ کودکانی که در مناطق محروم آفریقا ساکن هستند یا کودکان حاشیه شهر کشور خودمان؟ به نظر شما چرا اکثرا چنین تصویری از فقر در ذهن ما ایجاد شده است؟
شاید یکی از دلایل اصلی این باشد که رسانه‌ها که باعث شکل‌گیری تصاویر در ذهن ما هستند، می‌خواهند که ما نسبت به فقر چنین ذهنیتی داشته باشیم و به صورت مسمتر و با برنامه‌های مختلف در تلویزیون، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، انسان‌ها را تا حدی پایین بیاورند تا بتوانند با درگیر کردن احساسات مردم از این تصویر و ذهنیت استفاده یا بهتر بگوییم سوء استفاده کنند. استمرار این مدل رفتار نسبت به ماجرای فقر باعث شکل گرفتن پدیده‌ای به نام هرزه ‌نگاری فقر خواهد شد.
به اینکه ما موضوع فقر، که یک بحث بسیار پیچیده با حواشی زیاد است را یه اتفاق ساده و سطحی ببینیم هرزه ‌نگاری فقر گفته می‌شود که می‌تواند بسیار خطرناک و آسیب‌زننده به همه‌ی سطوح از جامعه باشد.
اما چرا هرزه‌ نگاری فقر، مهم و تا این حد خطرناک است؟

پرداخت صدقه، نه کنشگری در هرزه نگاری فقر

وقتی موضوع فقر یک موضوع ساده و سطحی دیده شود، باعث می‌شود که افراد وظیفه خود را نسبت به این موضوع در حد پرداخت صدقه کاهش دهند و نسبت به دلایل اصلی شکل‌گیری فقر، هیچ کنشگری و مطالبه‌ای نداشته باشند. دلایلی که بعضا متوجه دولت‌ها است و سازمان‌های مختلفی باید به موضوع فقر را بررسی و پیگیری کنند و پرداخت صدقه، ذهن ما را به این سمت می‌برد که وظیفه‌ی خودمان را انجام داده‌ایم در صورتی که می‌توان گفت وظیفه‌ی اصلی ما برای فقر کنشگری است و در مرحله بعد پرداخت صدقه و کمک‌های مالی.
هرزه‌نگاری فقر باعث می‌شود که ما از سازمان‌های مربوطه و دولت‌ها مطالبه‌گری نکنیم و به واسطه‌ی این عدم درخواست، همچنان مسائل مرتبط با فقر بدون هیچ پیشرفتی در برطرف شدنش، مسکوت باقی بمانند. چرا که در هرزه نگاری فقر اینطور گفته می‌شود، که مشکل اصلی فقر با پرداخت اندکی صدقه برطرف خواهد شد.

زاویه دید به فقرا

هرزه نگاری فقر باعث می‌شود دید افراد به فقرا در سطحی‌ترین حالت ممکن شکل گیرد. باید بپذیریم که موضوع فقر بسیار پیچیده و اتفاقاتی که برای فقرا در مسیر زندگی‌شان می‌افتد بسیار سخت و فراتر از آسیب‌های مالی است. اینکه ما فقرا را فقط با رنج جسمی و مشکلات مالی به تصویر بکشیم و از مسائلی که روی ذهن و روان آنها تاثیری بسیاری می‌گذارد فراموش کنیم یکی از اثرات خطرناک هرزه نگاری فقر است، بسیار خطرناک و زمانی که با ایشان هم‌کلام و هم‌صحبت می‌شویم آنها از کلماتی مانند شرم، ترس، ناامیدی، افسردگی، انزوای اجتماعی و … استفاده می‌کنند.
همانطور که می‌دانیم اثرات سلامت ذهن و روان در مسیر زندگی انسان‌ها بسیار موثر است اما ما به واسطه‌ی تصاویری که از فقر به ما نشان داده شده است آن‌ها را نادیده می‌گیریم و از این موضوع به عنوان یک امر تجملی تلقی می‌کنیم.

فریب افراد کمک کننده

هرزه نگاری فقر باعث می‌شود که هم فرد کمک‌کننده فریب بخورد و هم فردی که به او کمک شده است. به افراد اهداکننده این حس را منتقل می‌کند که شما می‌توانید با توجه به موقعیت و منابعی که دارید، ناجی(نجات دهنده) باشید در مورد مسائلی که چیزی از آن نمی‌دانید. به عنوان مثال چند نفر از افرادی که در طی این سال‌های اخیر کمک‌های مالی کرده‌اند از واقعیت و پیچیدگی‌های فقر مطلع هستند؟ یا حتی تلاشی برای اطلاع پیدا کردند و سعی کردند در کنار کمکی که اهدا می‌کنند، مطالبه‌گری هم داشته باشند؟
افراد دریافت‌کننده را فریب می‌دهد زیرا فکر می‌کنند که همیشه دستی برای نجات آن‌ها از این شرایط خواهد بود و به آن‌ها کمک خواهد کرد و شاید به این باور برسند که آن‌ها درمانده‌اند و برای بقا نیاز به پول ثروتمندان دارند. که این تفکر و باور برای افرادی که در فقر به سر می‌برند بسیار ویران‌گر است و باعث می‌شود خود فرد برای خروج از وضعیت فعلی تلاشی انجام ندهد. در صورتی که کمک واقعی به فقرا به معنای توانمندسازی آن‌ها برای تغییر جامعه خودشان است.

تشویق و تجلیل اشتباه

هرزه نگاری فقر باعث می‌شود که از افراد نادرستی تجلیل شود. افرادی که به ظاهر در حال فعالیت‌های انسان‌دوستانه هستند و به‌واسطه‌ی اینکه احساسات مردم را برای به دست آوردن منافع درگیر کرده‌اند، مردم آنها را تشویق می‌کنند. تشویقی که طبیعتا باعث ایجاد اعتماد به نفس کاذب در آن فرد هم خواهد شد.

نارضایتی خود فقرا

گاهی اوقات می‌شنویم که برخی از این فرشته‌های به اصطلاح نجات می‌گویند که رضایت کودک یا والدینش را برای نشان دادن چهره‌اش گرفته‌اند، اما آیا واقعا این رضایت از ته قلب‌شان است یا بواسطه‌ی اینکه به آن‌ها کمکی شده است راضی شده‌اند؟ آیا از ترس خطر خشم حامی سکوت می‌کنند و لبخندی از رضایت می‌زنند؟ یا آیا واقعا به آنها گفته شده است که تصویرشان کجا قرار است منتشر شود؟ چندین هزار یا چندین میلیون نفر این تصویر را مشاهده خواهند کرد؟ یا فقط یه رضایت لفظی از ایشان گرفته شده است؟ آیا این افراد می‌دانند که در فضای دیجیتال ممکن است این تصویر در سراسر دینا پخش شود و حتی از تصاویرشان سو استفاده شود؟

اگر موقعیت تغییر کند؟

بیایید به این فکر کنیم که اگر جای دو طرف عوض شود و ما در مقام فرد دریافت‌کننده قرار بگیریم، حاضریم از ما و تصویرمان برای تحریک احساسات دیگران برای دریافت وجوه مالی و منفعت‌های مختلف استفاده شود؟ آیا حس شکار شدن حس خوبی است ؟ اینکه ما شکار دوربین‌ها شده‌ایم؟